Factcheck Buma ‘600 Russische Twitter accounts gebruikten #Hennisdebat voor onrust in Nederland”

by

update 4 december: NRC artikel toegevoegd aan einde van deze blogpost

 

Op 26 november 2017 was Sybrand Buma (CDA) te gast in het televisie programma WNL op Zondag. Hij sprak daar over nepniews en over de kwestie Pieter Omtzigt.

De stelling

Hij stelt dat uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat 600 Russische Twitter accounts tijdens het debat over minister Hennis op Twitter de hashtag #hennisdebat hebben gebruikt om onrust te zaaien in Nederland.

Letterlijk zegt Buma onder meer

“Dit is onderzocht in de Verenigde Staten. Niet in Nederland. Daar is een club die onderzoekt. 600 afzenders uit Rusland en hun Twittergedrag. En ze hebben uitgevonden dat ze gelieerd zijn aan de Russische overheid. En iedere keer als er in het Westen iets gebeurd dat beweging veroorzaakt, onrust, destabilisatie komt een #hashtag met dat onderwerp fors uit die 600. ”

Rick Nieman “Maar u zegt dat is hier ook gebeurd”

Buma: “dat is hier ook gebeurd. Waarom zouden 600 Russische accounts Twitteren  met  hashtag Hennisdebat?

 

Factcheck

Buma noemt in het gesprek met Nieman niet welk Amerikaans onderzoek hij bedoeld. Dan maar bellen met de woordvoerder van het CDA. Deze verwijst mij naar de website  Hamilton 68. Dit is een dashboard dat de activtiteit van 600 Twitter accounts die  Russische propaganda verspreiden in beeld brengt. De organisatie hierachter is Alliance for Securing Democracy. Deze organisatie is in de zomer van 2017 opgericht en heeft als doel de Westerse democratie te beschermen tegen misinformatie uit Rusland.

De Volkskrant schreef de dag na het Hennis debat dit artikel over Hamilton 68. Waarschijnlijk werd Buma door dit artikel geattendeerd op de  Russische invloed.

Helaas maakt Hamilton 68 niet bekend van welke 600 Twitter accounts zij de boodschap monitoren. Bekend is dat RT er onderdeel van uitmaakt.

Op de website van Hamilton 68 is de historie van rapportages niet terug te zien. We kunnen dus niet op deze website onderzoeken welke Tweets zijn gestuurd door de 600 Twitter accounts die worden gevolgd.

Daarom gaan we met Tweetdeck kijken welke Tweets er werden verstuurd op 3 oktober toen het debat over Hennis in de Tweede Kamer werd gevoerd. Tweetdeck heeft een fraaie functie waarmee Tweets kunnen worden gefilterd.

We voegen een kolom in Tweetdeck toe met #Hennisdebat. Vervolgens selecteren we in het filter Content op Tweets die verstuurd zijn op 3 oktober.

 

Het resultaat is een enorme lijst met Tweets die allemaal zijn voorzien van de hashtag #Hennisdebat. Wat opvalt als we scrollen door de lijst is dat er eigenlijk helemaal geen Tweets te vinden zijn die ook maar in de verste verte door mensen met een pro Rusland mening zijn verstuurd. 99,99% van de Tweets zijn afkomstig van Nederlandse Twitter gebruikers die bepaald geen fan zijn van de inmiddels afgetreden minister Hennis.

Wat duidelijk is dat #Hennisdebat in Nederland trending topic was. Dit geeft aan dat er een enorme hoeveelheid Tweets wordt gestuurd met hashtag Hennisdebat.

Als de door Hamilton 68 gemonitoorde  300Twitter accounts uberhaupt al Tweets hebben verstuurd met #Hennisdebat dan was het volstrekt kansloos om maar enige impact te hebben. Het grootste deel van de  Tweets verstuurd door authentieke Twitter accounts was enorm negatief over Hennis.

Zeer waarschijnlijk hebben een zeer beperkt aantal van de door Hamilton 68 gemonitoorde accounts hashtag Hennisdebat gebruikt om mee te liften op het feit dat het een trendingtopic was. De inhoud van de Tweets had hoogstwaarschijnlijk niets met Hennis te maken en was niet gericht op verstoren van de publiek opinie.

De Duitse inlichtingendienst BND, vergelijkbaar met de CIA, deed in de herfst van 2016 onderzoek naar eventuele Russische desinformatie campagnes gericht op de Duitse publieke opinie. Het vond geen bewijs. De Suddeutsche Zeitung bericht er hier over.

 

Hoe zien Russische Twitter accounts die propaganda verspreiden eruit?

Natuurlijk wordt social media door Rusland ingezet om de publieke opinie te beinvloeden. Maar daar gaat de factcheck niet over.

Hieronder twee willekeurige voorbeelden van een Twitter campagne over MH17. We zien engelse teksten en Tweets van verschillende accounts met dezelfde tekst. Deze Tweets worden ook nog eens op precies hetzelfde moment verzonden.

Ik kom deze niet tegen als ik zoek op #Hennisdebat.

Conclusie

De uitspraak van Buma dat 600 Russische Twitter accounts #Hennisdebat hebben gebruikt om de publiek opinie in Nederland te beinvloeden is onwaar.

NRC checkt ook

Op 4 december publiceerde NRC precies dezelfde factcheck. Wat leu. De titel is NRC checkt: ‘Zeshonderd Russische accounts twitterden #hennisdebat’NRC checkt:

NRC stuurde een email met vragen naar Alliance for Securing Democracy (ASD) maar kreeg geen antwoord. Het kreeg wel een screenshot van de woordvoerder van het CDA met daarop te zien dat #hennisdebat trending was op de Hamilton 68 dashboard.

NRC schrijft:

NRC heeft zelf op Twitter teruggezocht naar mogelijk Russische accounts die destijds #hennisdebat twitterden. NRC vond nagenoeg alleen Nederlandse accounts. Er zaten enkele mogelijk buitenlandse accounts tussen, maar geen account dat lijkt op accounts voor Russische beïnvloeding

NRC komt tot de conclusie:  niet te checken.

Wat mij betreft is de conclusie: onwaar.

by